از آنجایی که استارتاپ یک مفهوم جدید در دنیای کسب و کار است و تقریبا دو دهه ای است که وارد این فضا شده، اغلب افراد با معنای درست آن آشنا نیستند و از سوی دیگر، مباحث بسیار زیادی راجع به ماهیت استارتاپ، کارآفرینی و کسب و کارهای دیگری که به اشتباه استارتاپ خوانده میشوند، مطرح شده است.
پیش از ورود به اصل مطلب، بهتر است همین ابتدا بگوییم که استارتاپ ها هنگامی شکل میگیرند که یک ایده خلاقانه یا نوآورانه وجود داشته باشد. از این رو، فرد یا افرادی باهوش و خوش فکر، به دنبال روش های مختلفی برای کسب درآمد از ایده خود هستند، آن ها تلاش می‌کنند محصولات یا خدمات خود را که مبتنی بر ایده اولیه شان میباشد، به تولید انبوه برسانند. از این رو، موضوع نوآوری در استارتاپ ها بسیار حائز اهمیت است و در ادامه مطلب، به طور کامل به این مفهوم می‌پردازیم.
مطلب مهم دیگری که در ابتدای مقاله باید به آن اشاره کنیم این است که، استارتاپ را با مواردی همچون رویداد کارآفرینی نباید اشتباه بگیرید. از طرفی استارتاپ، یک شرکت کوچک در حال درآمدزایی و یا یک وب سایت و حتی نرم افزار نیست. تا انتهای این مقاله از دیجیتالیکس همراه ما باشید تا بدانید استارتاپ چیست، چگونه ایجاد می‌شود و چه تفاوتی با سایر کسب و کارها دارد.
استارتاپ (startup) چیست؟
با یک سرچ ساده در اینترنت متوجه میشوید که تعاریف گوناگون و بسیار زیادی برای استارتاپ وجود دارد که ممکن است ذهن شما را درگیر این پرسش کند که واقعا استارتاپ چیست؟ فارغ از جواب این سؤال به یاد داشته باشید که در همه تعاریف گفته شده، یک نقطه مشترک وجود دارد. آن هم، شروع فعالیت تمام استارتاپ ها برمبنای یک ایده خلاقانه است.
استارتاپ ها یا همان کسب و کارهای نوپا، بر روی یک محصول یا خدمات واحد سرمایه گذاری و تمرکز کرده، مدل تجاری توسعه یافته ای ندارند، سرمایه کافی برای حرکت رو به جلو نداشته و سرمایه اکثر آن ها توسط بنیانگذاران شان تأمین می‌شود.
به عبارت دیگر، استارتاپ، کسب و کاری است که هدفش ارزش آفرینی است، پایداری آن برای اعضاء و سرمایه گذارانش یک دغدغه بزرگ محسوب می‌شود، لزوما مبتنی بر تکنولوژی نبوده و در شرایطی ابهام گونه به سر میبرد (مانند یک طفل نوپا که نیاز به مراقبت دائمی دارد)
حال که با کسب و کارهای نوپا به خوبی آشنا شدید، به تعریف دقیق استارتاپ توسط اریک ریس نیز توجه کنید تا هر نوع ابهام راجع به کسب و کارهای نوپا برایتان مرتفع شود.
تعریف استارتاپ از نگاه اریک ریس
اریک ریس، کارآفرین و بنیان گذار IMVU و به عنوان یکی از مشهورترین نظریه پردازان حوزه کارآفرینی، به ویژه استارتاپ ها شناخته می‌شود. او پس از انتشار کتاب The Lean Startup یا نوپای ناب، بیش از پیش با مفهوم استارتاپ پیوند خورده و در تعریف این مفهوم چنین می‌گوید: “استارتاپ، نهادی است انسانی که برای ارائه یک محصول یا خدمات جدید در شرایط عدم قطعیت بالا، طراحی شده است.”
با توجه به تعبیری که اریک ریس از کسب و کارهای نوپا دارد، میتوان اینطور نتیجه گرفت که استارتاپ، یک نهاد رو به پیشرفت و توسعه است که مدیران آن باید هیچ یک از فرضیات خود را مطلق ندانند و در هر مرحله از رشد استارتاپ، با آزمون پیش فرض های خود، زمینه ورود به مرحله بالاتر را فراهم آورند.
آیا همه استارتاپ‌ها در زمینه‌ی تکنولوژی فعالیت می‌کنند؟
همانطور که اشاره کردیم، اکثر ستارتاپ ها در حوزه های تکنولوژی و IT فعال هستند و به نوعی کسب و کار آنلاین محسوب میشوند. اما در واقع، همه استارتاپ ها الزاما در زمینه فعالیت های تکنولوژی محور، ایجاد نمیشوند؛ هرچند حضور در دنیای دیجیتال و تجارت الکترونیک، به این دلیل که از بازار هدف گسترده ای برخوردار است، زمینه رشد بهتر و سریع تر را برای صاحبان شرکت های نوپا فراهم می‌آورد.
مثال هایی از استارتاپ های ایرانی
خوشبختانه طی سال های اخیر در ایران نیز تعداد بی شماری از استارتاپ های موفق و توسعه یافته شکل گرفته اند که برای درک بهتر مفهوم استارتاپ به 2 نمونه از آن ها اشاره می‌کنیم.
استارتاپ جابینجا
استارتاپ جابینجا که رتبه ۵۶۷ جهانی را به خود اختصاص داده با هدف برقراری ارتباط میان دو گروه از کاربران فضای اینترنت، راه اندازی شد. درواقع سرویس دهی جابینجا مربوط به افراد جویای کار و کارفرما می‌شود. به این ترتیب که مدیران شرکت هایی که به دنبال نیروی انسانی در زمینه های مختلف هستند از طریق یک آگهی اعلام نیاز می‌کنند و از سوی دیگر، افراد جویای کار رزومه ای از توانمندی ها، تحصیلات و سوابق کاری خود تهیه کرده و در معرض دید مدیرانی که نیازمند تخصص آن ها هستند، قرار میدهند.
در ادامه، مدیر شرکت مذکور، در صورت تمایل به استخدام هر یک از افراد کارجو، رضایت خود را مبنی بر تشکیل جلسه مصاحبه و پیگیری فرایند استخدام اعلام نموده و اینگونه هزاران فرصت شغلی گوناگون برای افراد جویای کار ایجاد می‌شود و مدیران نیز با خیالی آسوده به نیروی متخصص خود دست مییابند.
استارتاپ بیدرنگ
بیدرنگ از آن دسته استارتاپ هایی است که به ارائه خدمات مشاوره ای در امور مختلف همچون موضوعات حقوقی، بیمه و مالیات میپردازد. اگر سری به وب سایت این استارتاپ بزنید، می‌توانید پاسخ بسیاری از سؤالات خود را در زمینه قانون کار، ثبت شرکت ها، مالیات و… ببینید. البته بیدرنگ، سرویس های دیگری همچون امکان خرید انواع بیمه نامه ها و رزرو وقت مشاوره های حقوقی را نیز، ایجاد و پشتیبانی می‌نماید. بیدرنگ در میان استارتاپ های جهان، رتبه 852 را از آن خود کرده است.
شتابدهنده چیست؟
یکی از مفاهیمی که اغلب با استارتاپ، هم معنی تلقی می‌شود و اکثر افراد معنای صحیح آن را نمیدانند، مفهومی به نام شتاب دهنده است که لازم دانستیم در این پاراگراف، توضیح کوتاهی راجع به آن بدهیم.
شتابدهنده (Startup accelerator) در واقع به منزله بنزین یا سوخت یک استارتاپ میباشد و وظیفه حمایت و پشتیبانی از استارتاپ را برعهده دارد. به این صورت که کسب و کارهای نوپا، ابتدا یک ایده خام هستند و در صورت توجیه پذیر بودن، امکان جذب سرمایه گذار برای آن ها بوجود میآید.
دقیقا در همین نقطه، شتاب دهنده ها به کمک استارتاپ میآیند، یعنی در ابتدای راه یک کسب و کار نوپا تا این کسب و کار بتواند با قدرت بیشتری حرکت کرده، رشد نموده و سرمایه گذاران بزرگی نیز جذب کند.
از جمله حمایت هایی که شتاب دهنده ها به استارتاپ ها ارائه می‌کنند میتوان به در اختیار گذاشتن فضای کار رایگان، ارائه آموزش های تخصصی به اعضاء تیم استارتاپی، کمک های مالی برای تأمین بخشی از منابع استارتاپ و امثال آن اشاره نمود. هرچند این گونه خدمات به صورت رایگان در اختیار استارتاپ ها قرار نمی‌گیرد و در مقابل ارائه چنین خدماتی، درصدی از سود حاصل از کسب و کار استارتاپ، به شتاب دهنده تعلق می‌گیرد.
در میان شناخته شده ترین شتاب دهنده های ایرانی میتوان به شتاب دهنده های اکسیر، آوا تک و جهش اشاره کرد.
انواع استارتاپ ها را بشناسید
در این قسمت قصد داریم انواع استارتاپ ها را از نگاه استیو بلنک (کارآفرین سریالی در سیلیکون ولی و مدرس دانشگاه استنفورد) با شما به اشتراک بگذاریم و بهتر است بدانید آنچه باعث شکل گیری انواع مختلفی از کسب و کارهای نوپا می‌شود، ویژگی های خاص رفتاری مؤسسان و مدیران آن استارتاپ ها میباشد که تکنیک های مدیریتی متنوعی را انتخاب و اجرا می‌کنند.
استارتاپ های کوچک محلی
این گونه کسب و کارهای نوپا، در ابتدا برای یک منطقه کوچک و در ابعاد کاملا محدود راه اندازی شده و اغلب، مدیریت آن ها توسط یک یا چند خانواده صورت میپذیرد. یکی از بهترین مثال های موجود برای این مدل از استارتاپ، فروشگاه های زنجیره ای وال مارت آمریکا میباشد که فعالیت خود را از یک محله کوچک آغاز کرده و در حال حاضر، در سراسر جهان شعبه های متعددی دارد.
استارتاپ های منطبق با سبک زندگی
از دیگر اشکال استارتاپ ها، میتوان به مواردی اشاره کرد که دارای انعطاف بالایی برای مؤسسین خود هستند و مدیریت کسب و کار توسط مؤسسین از درون منزل آن ها انجام می‌شود. در این گونه استارتاپ ها، خلاقیت مدیر به خوبی قابل مشاهده است و او نیازی به تجهیزات خاص یا دفتر کار مجلل ندارد.Ebay اولین سایت مزایده آنلاین است که در حال حاضر بزرگترین شرکت در زمینه مزایده های آنلاین در جهان به شمار میرود و مؤسس آن، در منزل خود شروع به کار کرده و سپس گام به گام کسب و کار نوپای خود را توسعه داد.
استارتاپ های اجتماعی
ایده اولیه شکل گیری استارتاپ های اجتماعی یا عام المنفعه، تبدیل کردن دنیا به محل بهتری برای زیستن است که اتفاقا برای حمایت از این گونه ایده ها، دولت ها و خیریه های فراوانی به عنوان سرمایه گذار به رشد و توسعه چنین استارتاپ هایی کمک می‌کنند. به عنوان مثال، مارک زاکربرگ مؤسس فیس بوک، در حال کار کردن بر ایده هواپیماهای بدون سرنشینی است که به کشورهای محروم، اینترنت رایگان ارسال میکند.
*انواع دیگری از استارتاپ ها وجود دارد که هر روزه بر تعدادشان افزوده می‌شود زیرا خلاقیت و نوآوری حد و مرزی ندارد و تا هنگامی که انسان خلاق بر روی زمین زیست میکند، استارتاپ ها در انواع مختلف شکل گرفته و راه اندازی میشوند. البته، در مقالات بعدی دیجیتالیکس به برخی دیگر از انواع استارتاپ ها اشاره خواهیم کرد.
و اما جمع بندی
در این مطلب تلاش کردیم که به سوال استارتاپ چیست پاسخ دهیم و همچنین با استفاده از دیدگاه ها و نظرات افراد مشهور حوزه کارآفرینی همچون اریک ریس و استیو بلنک، تعریفی ساده و مختصر از استارتاپ ارائه کرده و نمونه های موفق کسب و کارهای نوپای ایرانی را نیز معرفی کنیم.
علاوه بر این، به مفهوم شتاب دهنده ها و حمایت هایی که در جهت توسعه و رشد استارتاپ ها می‌کنند نیز اشاره کرده و سپس گفتیم که استارتاپ ها با توجه به گستردگی خلاقیت و نوآوری های انسان، دارای انواع مختلفی هستند مانند استارتاپ های کوچک و محلی، اجتماعی و… .اگر شما هم می‌خواهید کسب و کار خود را راه اندازی کنید یا نیاز به مشاوره دارید می‌توانید از خدمات مشاوره استارتاپ مشهد دیجیتالیکس استفاده کنید.
